konferencja online
Rozwój państwa opiekuńczego przyniósł w wielu krajach nie tylko odpowiedzi na problemy grup wymagających wsparcia, ale również nieoczekiwanie stworzył nowe wyzwania dla prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa. Sytuacja ta jest wynikiem również dalekich przemian stosunków ekonomicznych i związanych z nimi przemianami stylu życia społeczeństwach większości krajów świata.
Najpierw urbanizacja i industrializacja pociągnęły za sobą przebudowę tradycyjnego, trzypokoleniowego modelu rodziny. Migracje do miast związane były z pozostawianiem najstarszych członków rodziny – migrowały w większości osoby w wieku produkcyjnych. Z tak zatomizowanego społeczeństwa wyłoniła się rodzina nuklearna – złożona z dwojga pracujących dorosłych i, urodzonych już w mieście, dzieci. Ze względu na znacznie gorsze warunki mieszkaniowe, jak i stopniowe stawanie się takiej formy rodziny normą kulturową, następne pokolenia również prowadziły życie w rodzinach nuklearnych – seniorzy oddzielnie od pracujących i dzieci.
Następnie realia gospodarcze, wymuszające pracę kobiet, a nie jedynie pozostawiające ją w sferze indywidualnego wyboru, spowodowały osłabienie dzietności i dalsze ograniczanie kontaktów między- i wewnątrz pokoleniowych.
Państwa europejskie, gdzie proces ten rozpoczął się najwcześniej, odpowiadają więc na potrzeby tak przebudowanego społeczeństwa różnymi formami pomocy instytucjonalnej – osobom, których praca nie pozwala na codzienną opiekę nad swoim potomstwem oferuje się żłobki i przedszkola, osoby starsze pozbawione naturalnej opieki rodziny liczyć mogą na domy pomocy społecznej. Abstrahując od faktu, że rozwiązania tego typu stanowią jedynie protezę opieki rodzinnej, należy zwrócić uwagę, że masowe korzystanie z ich oferty konserwuje przemiany cywilizacyjne, prowadzące do dalszego zaniku podstawowych więzi. Ostatnie wydarzenia, związane z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2 pokazały, że zmiany naturalnych wzorów funkcjonowania rodziny mogą nieść daleko idące konsekwencje w zupełnie innych obszarach, jak np. obszar zdrowia. Domy Pomocy Społecznej i inne instytucje opieki nad osobami starszymi stały się w wielu krajach miejscami najbardziej dotkniętymi epidemią, ze względu na zgromadzenie w jednym miejscu, na małej powierzchni, ludzi z grupy najbardziej narażonej.
Wydaje się więc, że znajdujemy się we właściwym momencie, by określić dalsze właściwe drogi rozwoju mechanizmów pomocowych.
11:15 Panel 1: Wsparcie opieki nad małymi dziećmi: ile instytucji, ile rodziny?
Pierwsze trzy lata życia dziecka wskazywane są przez wielu badaczy jako okres o fundamentalnym znaczeniu dla jego rozwoju. Jednocześnie, jest to również czas szczególnych wyzwań dla jego rodziców. Wobec przemian w strukturze rodziny, zwłaszcza związanych z przejściem z modelu rodziny wielopokoleniowej na rodzinę nuklearną, konieczne jest prowadzenie przez państwo rozsądnej i wyważonej polityki nakierowanej na wsparcie rodziców. Pytanie o wydajny, skrojony na miarę potrzeb rodziców i ich dzieci model opieki nad dziećmi jest szczególnie aktualne dziś, w dobie pandemii COVID-19, która może wg. prognoz naukowców potrwać nawet dwa lata. Dominujący w wielu państwach, w tym w Polsce, etatystyczny model opieki nad małym dzieckiem zakładający objęcie opieką żłobkową jak najszerszej liczby dzieci, nie zdaje dziś egzaminu. Dzieje się tak nie tylko ze względu na jego ewidentną niewydolność spowodowaną pandemią i wynikającym z niej zagrożeniem sanitarno-epidemiologicznym. Brak elastyczności i poszanowania dla indywidualnych potrzeb rodziców i ich dzieci już od dawna był wskazywany jako jeden z głównych problemów tego systemu. Obecna sytuacja może stanowić pretekst do trwałego zrewidowania podejścia do wspierania rodziców w opiece nad małymi dziećmi przez państwo. Wydaje się, że to właśnie polityka oparta na odformalizowaniu form opieki i oddaniu rodzicom decyzyjności w zakresie wyboru najlepszego jej modelu jest odpowiedzią na dzisiejsze wyzwania i sposobem na uniknięcie zapaści całego systemu. Celem tego panelu będzie przedstawienie najlepszych doświadczeń państw europejskich dotyczących prowadzenia skutecznej i podmiotowej polityki rodzinnej.
12:35 Panel 2: Opieka nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi: w kierunku deinstytucjonalizacji
W obliczu postępującego starzenia się społeczeństwa, nakreślenie i wdrożenie spójnej i konsekwentnej polityki senioralnej powinno być priorytetem działań państwa w obszarze społecznym, zdrowotnym i gospodarczym.
Kwestią wymagającą zaadresowania jest ustalenie, czy działania takie powinny być przez instytucje realizowane bezpośrednio, czy instytucje powinny jedynie stanowić dla rodziny wsparcie w zacieśnieniu więzi między- i wewnątrz pokoleniowych.
13:55 Panel 3: Kiedy państwo może ingerować w życie rodziny? Praktyka działania instytucji powołanych do ochrony dzieci i nadzoru nad prawidłowym funkcjonowaniem rodziny
Osłabienie społecznej i ekonomicznej roli rodziny prowadzi często do sytuacji, w której rodzina staje się uzależniona od opieki państwa, stając się jednocześnie przedmiotem nadużyć ze strony instytucji publicznych. Sytuacja taka nie jest rzadkością w krajach opierających swoją politykę społeczną o model welfare state – w Niemczech, Norwegii oraz Zjednoczonym Królestwie. Nieuzasadniona ingerencja w życie rodzinne, polegająca najczęściej na pozbawianiu rodziców pieczy nad dziećmi, a w konsekwencji utracie praw rodzicielskich i przymusowych adopcjach, niejednokrotnie prowadzi do trwałego rozkładu więzi między dziećmi oraz rodzicami, godząc zarówno w prawo do poszanowania życia rodzinnego dzieci i ich rodziców, jak i w zasadę ochrony najlepszego interesu dziecka.
© COPYRIGHT BY ORDO IURIS 2020. ALL RIGHTS RESERVERD
Željka Markić - chorwacka działaczka na rzecz rodziny, założyciel chorwackiej filii organizacji Mary’s Meals (Posiłki Maryi). Była jednym z organizatorów chorwackiego referendum konstytucyjnego w sprawie inicjatywy obywatelskiej "U ime obitelji" (W imię rodziny).
dr Imre Balásházy – Doktor habilitowany, fizyk, założyciel i obecnie wiceprezes Family Science Alliance na Węgrzech, założyciel i pierwszy prezes Stowarzyszenia Science for the Family, sekretarz European Society Science Society, założyciel i przewodniczący rady redakcyjnej European Science Sciences Journal, szef Grupy Roboczej ds. Rodziny i Demografii w Batthyány Society of Professors.
Anna Jackowska - Prawnik, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji i Filologii Włoskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Analityk w Centrum Prawa Międzynarodowego Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris.
prof. Piotr Szukalski – socjolog, doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Łódzkiego. Jego zainteresowania badawcze to zagadnienia z pogranicza demografii, gerontologii społecznej i polityki społecznej, zaś przedmiotem jego badań są przede wszystkim: przebieg procesu starzenia się ludności Polski z uwzględnieniem dualnego charakteru tegoż procesu i jego konsekwencji, przemiany modelu rodziny polskiej oraz relacje międzypokoleniowe zarówno na poziomie mikro, jak i makro.
prof. Angela Gandra – Sekretarz ds. Rodziny w Ministerstwie Rodziny i Praw Człowieka w Brazylii. Prawnik i adwokat. Profesor na Universidade Presbiteriana Mackenzie.
Dr Valeriu Ghiletchi – poseł Parlamentu Mołdawii oraz członek Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, autor raportu Striking a balance between the best interest of the child and the need to keep families together, który stał się podstawą do przyjęcia Rezolucji 2232 (2018) Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy pod tym samym tytułem.
Leo van Doesburg – dyrektor ds. politycznych Europejskiego Chrześcijańskiego Ruchu Politycznego (European Christian Political Movement – ECPM)
Dr Sławomir Kowalski – Wicedyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą, były konsul RP w Norwegii, aktywnie zaangażowany w pomoc polskim rodzinom, których dzieci zostały bezpodstawnie odebrane przez norweski Urząd ds. Dzieci (Barnevernet)
Paweł Wdówik Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. Jest absolwentem Ośrodka dla Dzieci Niewidomych w Laskach oraz Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Twórca systemu wsparcia dla osób niepełnosprawnych na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1997 r. kierownik Biura ds. Osób Niepełnosprawnych na UW. W latach 1993-2003 - wykładowca na Akademii Pedagogiki Specjalnej, w latach 2001-2010 - pracował także jako redaktor Katolickiego Radia Józef. Pasjonat amerykańskiej ustawy Americans with Disabilities act; od wielu lat aktywnie działający na rzecz równych praw osób z niepełnosprawnością w Polsce. Od 2010 r. członek komisji ekspertów ds. Osób Niepełnosprawnych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich. Żonaty, ojciec czwórki dzieci.
ADW. JERZY KWAŚNIEWSKI - Adwokat. Współtwórca i Prezes Zarządu Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris. Wspólnik w kancelarii Parchimowicz & Kwaśniewski.
W praktyce adwokackiej skupiony na procesie cywilnym, prawach i wolnościach obywatelskich, prawach rodziny i prawach dziecka. Reprezentuje obywateli i organizacje społeczne w licznych precedensowych postępowaniach przed krajowymi i międzynarodowymi sądami i trybunałami oraz w ramach procesu konsultacyjnego na zaproszenie międzynarodowych organów jak Komisja Wenecka czy Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE. Doradza krajowym i międzynarodowym organizacjom społecznym i gospodarczym, uczestniczył w formowaniu ruchów obywatelskich i organizacji członkowskich zabierających głos w debacie publicznej w przestrzeni praw człowieka. Do 2017 roku pełnił funkcję Prezesa Zarządu Polskiej Rady Winiarstwa.
Twórca i pierwszy dyrektor Programu Interwencji Procesowej Instytutu Ordo Iuris, w ramach którego udzielono bezpłatnej pomocy prawnej w kilkuset sprawach kluczowych dla ochrony praw rodzin i dzieci, wolności sumienia i klauzuli sumienia, wolności słowa i zgromadzeń obrońców życia, ochrony osób oskarżanych, znieważanych lub prześladowanych za wyrażane przywiązanie do naturalnego ładu społecznego poświadczonego w Konstytucji RP.
Członek rad doradczych czterech Ministrów Sprawiedliwości, w tym Rady Społecznej do spraw wdrażania Strategii Modernizacji Przestrzeni Sprawiedliwości w Polsce oraz Zespołu ds. ochrony autonomii rodziny i życia rodzinnego. W 2016 roku zastępca pełnomocnika Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej „Stop Aborcji”. Członek i sekretarz Zespołu Monitorującego do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie III kadencji od 2017 roku. Od 2017 członek International Association of Genocide Scholars. W marcu 2019 roku powołany przez Konferencję Episkopatu Polski do Rady Fundacji Bona Fama.
Z żoną Beatą mają pięcioro dzieci.
DR TYMOTEUSZ ZYCH -
Doktor nauk prawnych, wiceprezes zarządu Instytutu na rzecz Kultury prawnej Ordo Iuris, wykładowca akademicki, wiceprezes Konfederacji Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej, niezależnej organizacji reprezentującej społeczeństwo obywatelskie.
Doktorat obronił na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwent WPiA UW oraz Międzyuczelnianych Indywidualnych Studiów Humanistycznych w Akademii Artes Liberales, realizowanych na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Jego książka poświęcona problematyce pewności prawa została nagrodzona w konkursie ,,Monografie" Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej.
Dr Zych pełni funkcję eksperta w organach doradczych konsultujących politykę władz publicznych w obszarach praw człowieka, wymiaru sprawiedliwości oraz społeczeństwa obywatelskiego. Od 2015 roku jest członkiem zespołu ds. ochrony autonomii rodziny i życia rodzinnego w Ministerstwie Sprawiedliwości. Wcześniej był członkiem rad konsultacyjnych działających Ministerstwie Sprawiedliwości w okresie urzędowania czterech ministrów o różnej przynależności politycznej. Dzięki wsparciu ponad 25 organizacji pozarządowych został również nominowany do rady Narodowego Instytutu Wolności, która prowadzi konsultacje na temat polityki publicznej dotyczącej organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Jest również formalnym konsultantem Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii.
Tymoteusz Zych jest autorem licznych ekspertyz, opinii prawnych i artykułów naukowych z zakresu ochrony praw człowieka, prawa rodzinnego i polityki rodzinnej, prawa konstytucyjnego oraz międzynarodowego prawa publicznego. Jego opinie i ekspertyzy były wykorzystywane w procesie legislacyjnym, a także przyjmowane zarówno przez polskie i zagraniczne sądy oraz trybunały, jak i międzynarodowe instytucje sądownicze.
Opracowywał i prezentował opinie dotyczące problematyki praw człowieka oraz prawa konstytucyjnego na prośbę m.in. Komitetu Monitorującego Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, Komisji LIBE Parlamentu Europejskiego, Komisji Weneckiej i Departamentu Stanu USA.
KAROLINA PAWŁOWSKA - Dyrektor Centrum Prawa Międzynarodowego Instytutu Ordo Iuris. Doktorantka w Katedrze Socjologii Prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka wielu artykułów naukowych na temat historii doktryn politycznych i prawnych, socjologii prawa, demografii i prawa międzynarodowego. Absolwentka stażu naukowego na amerykańskim uniwersytecie Institute of World Politics w Waszyngtonie.
FILIP FURMAN - Dyrektor Centrum Bioetyki Ordo Iuris, socjolog, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego oraz pekińskiego Beijing Language and Culture University. Doświadczenie zdobywał w Ministerstwie Zdrowia i w organizacjach pozarządowych zajmujących się szeroko pojętym obszarem zdrowia - zarówno od strony naukowej, jak i systemowej. Zawodowo zajmuje się bioetyką, socjologią zdrowia i zdrowiem publicznym.
Bartosz Zalewski - Radca prawny. Absolwent studiów prawniczych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Pracownik naukowo-dydaktyczny w Katedrze Doktryn Polityczno-Prawnych i Prawa Rzymskiego UMCS. Ekspert Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris oraz Ośrodka Analiz Cegielskiego. W trakcie przygotowywania rozprawy doktorskiej w zakresie prawa rzymskiego. Autor licznych publikacji z zakresu prawa rzymskiego oraz historii prawa.
Zainteresowania zawodowe dotyczące prawa współczesnego koncentrują się wokół komparatystyki prawniczej, prawa cywilnego i administracyjnego oraz praw człowieka.
Michał A. Michalski (ur. 1975) – dr hab. prof. UAM; kulturoznawca, etyk gospodarczy; profesor nadzwyczajny w Zakładzie Etyki Gospodarczej Instytutu Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Prezes Fundacji Instytut Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie, członek Rady Rodziny przy Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Rady Rodziny przy Wojewodzie Wielkopolskim. Członek Polskiego Stowarzyszenia Etyki Biznesu EBEN Polska, Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego oraz Fellow of the European SPES Institute. W 2003 r. obronił pracę doktorską pt. Kulturowy wymiar pracy ludzkiej (wydaną w roku 2005 przez Wydawnictwo Poznańskie pod tytułem Człowiek, praca, kultura. O kulturowym wymiarze pracy ludzkiej); w 2014 roku opublikował monografię habilitacyjną pt. Znaczenie rodziny dla międzypokoleniowej transmisji kultury gospodarczej (Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2014). Zainteresowania badawcze: kultura i etyka gospodarcza, znaczenie rodziny dla gospodarki, współzależność rodziny i gospodarki, polityka społeczna, państwo opiekuńcze, praca ludzka.
Balázs Molnár prawnik, dyplomata, żonaty, ojciec trojga dzieci. Od listopada 2018 r. jest wiceprezesem ds. strategii i koordynacji Instytutu Mária Kopp Institute for Demography and Families. Wcześniej był zastępcą sekretarza stanu do spraw Unii Europejskiej w biurze premiera Węgier, attaché ds. społecznych przy stałym przedstawicielstwie Węgier przy UE w Brukseli, dyplomatą w prezydencji w Stałej Misji Węgier przy ONZ w Wiedniu oraz zajmował wiele stanowisk w Ministerstwie Zasobów Ludzkich.
Robert Wyszyński – socjolog specjalizujący się w zakresie socjologii kultury. Wśród swoich zainteresowań skupia się na przemianach ruchu hospicyjnego i instytucji opieki paliatywnej w Polsce, problemach eutanazji. Prowadził wieloletnie badania wśród zesłańców w Kazachstanie, członek Rady ds. Repatriacji. Badacz ludów syberyjskich. Były dyrektor Instytutu Kresowego w Warszawie. Absolwent Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie również obronił doktorat.
Einar Columbus Salvesen - norweski psycholog stający w obronie rodzin pokrzywdzonych przez nieuzasadnione interwencje ze strony Barnevernet.
Matematyk, emerytowany profesor naukowy. 1992–96 Wiceprezes Europejskiego Towarzystwa Matematycznego. 1996–2000 Wiceprezes, 2000–2004 Prezes Krajowego Stowarzyszenia Dużych Rodzin (Węgry). W latach 2004–2014 Wiceprezes, 2014–2018 Prezes, od 2018 Honorowy Prezes Europejskiej Konfederacji Dużych Rodzin.
Steven Bennett – autor głośnej książki Stolen Childhood. The truth about Norway's child welfare system, w której opisuje nadużycia jakich dopuszcza się Norweski Urząd ds. Dzieci (Barnevernet)
Dorota Bojemska – Przewodnicząca Rady Rodziny przy Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, aktywistka na rzecz obrony rodziny, matka ośmiorga dzieci, przewodnicząca Koła Związku Dużych Rodzin 3+ w Józefowie.